Spunk – Artikelen – Suicide Kit

Hoe is het karakter van Mouchette ontstaan?
‘Mouchette bestaat al acht jaar en is ontstaan uit mijn fascinatie voor homepages op internet. De manier waarop mensen zichzelf presenteerden op dat soort sites vond ik als kunstenaar interessant. Ik begon daarom met het project van een homepage van een niet-bestaand meisje van een jaar of dertien en ik wilde een bijzondere naam voor haar. Toen moest ik aan Mouchette denken, een film van Robert Bresson uit 1967. In eerste instantie had het karakter dat ik had bedacht niets met de filmfiguur te maken, maar er waren wel overeenkomsten. Het waren beiden jonge, verwarde meisjes die een hoop doormaakten. Mouchette betekent bovendien ‘vliegje’ in het Frans en dat speelt ook een grote rol in het project.’Hoe kwam u op het idee van de Suicide Kit?
‘De Mouchette uit de film pleegt uiteindelijk zelfmoord en toen begon ik daarover na te denken. Zelfmoord en dood leven erg op internet. Je kunt mensen doodschieten in spelletjes, dus toen dacht ik: waarom maak ik niet een zelfmoordspel? Zo ontstond The Suicide Kit for Christmas. Ik liet Mouchette op haar speelse meisjesmanier mensen de vraag stellen: “What is the best way to kill yourself when you’re under 13?” In eerste instantie was dit puur voor de intentie van de kunst. Een gekke twist waar vooral collega’s op reageerden met grappige berichtjes. Het veranderde echter allemaal toen mensen via zoekmachines mijn site vonden. Die wisten niet dat Mouchette niet bestond en vonden steun in de site. De Suicide Kit werd een uitvalshoek voor depressieve jongeren van overal ter wereld. Voor mij was dat heftig, na verloop van tijd kreeg ik per dag drie á vier zeer aangrijpende berichten in mijn email. Dit was moeilijk, want ik kon die mensen niet allemaal helpen. Dat is mijn werk niet en daar was de site ook niet voor bedoeld. Toch wilde ik deze kwetsbare mensen niet teleurstellen. Toen heb ik een database opgesteld waarin ik alle antwoorden op Mouchettes vraag heb geordend. Mensen die hulp bieden, hulp zoeken, boos zijn, alles was netjes gecategoriseerd.’En toen?
‘Ik wist al dat ik in de gaten gehouden werd door de justitiele instanties. Maar als je geen recept voor zelfmoord op je site zet, ben je niet strafbaar. Ik dacht dus dat ik wel goed zat. Tot ik op een gegeven moment het bericht kreeg dat mijn programmeur, die in geboortestad Marseille zat, was opgepakt. Ik heb toen onmiddellijk mijn verantwoordelijkheid genomen en ben naar Frankrijk gereisd. Daar bleken al mijn vrienden en collega’s verhoord te zijn op belachelijk agressieve wijze. Ik werd aangeklaagd wegens het propaganderen van zelfmoord aan minderjarigen. Dit betekende dat ik volgens het strafrecht behandeld zou worden. Dus geen auteursrecht, echt strafrecht! Toen begon ik toch wel bang te worden. Ik had dan wel altijd de echte zelfmoordrecepten verwijderd, maar als je wilde kon je altijd wat vinden in de database. Gelukkig was de rechter een redelijk en intelligent persoon. Na een lang gesprek met haar dacht ik dat het wel goed zou komen. En inderdaad, ik werd vrijgesproken.’U vindt het belachelijk dat u zo hard wordt aangepakt, maar u heeft toch heel bewust een grens opgezocht?
‘Maar wie stelt die grens? Ik vind zelfmoord onder jongeren een belangrijk en normaal onderwerp, maar er rust nog een enorm taboe op. Dat taboe vind ik vreemd.’Hoe staat u zelf tegenover zelfmoord? Mag iemand dood als hij of zij dat wil?
‘Ik vind dat mensen die over zelfmoord nadenken, hulp moeten zoeken. Dat meen ik echt. Natuurlijk lijkt de dood soms een oplossing voor mensen die in bittere ellende leven. Maar zo’n besluit kun je pas nemen als je alles geprobeerd hebt, denk ik. Er zijn genoeg instanties die in verschillende gesprekken een alternatief kunnen bieden.’Is uw project kunst of voorlichting?
‘Het is kunst, niet meer dan dat.’

Maar u zei net dat de reacties u persoonlijk erg aangrijpen. Nog steeds ordent u dagelijks de mailtjes, die steeds meer op elkaar lijken. Dat is toch geen kunst meer? Anders zou u moeten zeggen: alles staat er nu op, ik gooi de boel dicht, dit is het project, kijk ernaar en dat is het.
‘Dat zal ik voorlopig niet doen. Ja… Het is meer dan kunst geworden in de loop der jaren. Ik kreeg op een gegeven moment het verzoek van de zus van een meisje om haar reactie van de site te halen omdat dat meisje daadwerkelijk zelfmoord had gepleegd. Dan kan ik me ook niet meer achter Mouchette verschuilen, dan vervaagt die grens compleet. Dus ja, het is in zekere zin wel voorlichting geworden. Ik zal voorlopig ook niet ophouden met dat ordenen, ook al neemt het teveel tijd in beslag.’

Op het internet zwelgen veel mensen in hun ellende in dagboeken en op forums. Is het niet een plek waar grenzeloze openheid gewoon gebrek aan zelfrelativering wordt? Met andere woorden: moet je maar alles kwijt kunnen? Op het internet wordt alles geaccepteerd, terwijl je bij sommige zaken iemand nodig hebt die zegt: NU even kappen met zeuren.
‘O ja, zeker. Internet is zeer gevaarlijk wat dat betreft. Je moet beseffen dat je je in een wereld begeeft die niet echt is. Mensen zijn nooit zichzelf op internet. Als ik hier met allerlei mensen zit te mailen moet ik mezelf ook af en toe wakker schudden en zeggen: dit is niet echt, die mensen bestaan niet. Ik denk dat veel jongeren dat vergeten. Het internet is een prachtig medium, maar natuurlijk schuilt er het gevaar in dat je jezelf erin verliest en je gaat gedragen als de persoon van die homepage. Dat is nooit verstandig, zet die computer uit en praat met echte mensen! Maar andersom vind ik dat er veel te weinig educatie is om de informatie op internet te begrijpen. Veel mensen vellen er een oordeel over, terwijl ze geen idee hebben hoe het er op internet aan toegaat.’