Krytyka Polityczna – Marecki: O “net arcie”
Krytyka Polityczna – Marecki: O “net arcie”
Ta ksi??ka przede wszystkim wiele porz?dkuje. Je?li kto? nie do ko?ca wiedzia?, czym jest sztuka Internetu, na czym polega ró?nica mi?dzy „net.artem” a „net artem”, je?li komu? obi?y si? o uszy zjawiska jak browser art, software art, code art, plagiaryzm, multiple, monografia Ewy Wójtowicz wiele mu wyja?ni. Autorka opisuje zjawisko bardzo nowe (niewiele ponad dekad?), przytacza kilka definicji sztuki Sieci i przede wszystkim proponuje w?asn?. Wed?ug niej net art to niematerialna, interaktywna sztuka, której podstawowym medium i kontekstem jest Internet. Tematyka net artu najcz??ciej dotyczy Internetu i komunikacji sieciowej oraz technologii. Projekt net art ma hipertekstow?, nielineran? budow? i zak?ada aktywny odbiór w postaci wielokierunkowej nawigacji. Oprócz wizualnej postaci dzie?a, wa?ny jest proces interaktywnej komunikacji. Wójtowicz periodyzuje tak?e zjawisko i wskazuje na dwa podstawowe okresy: pierwszy od 1993-1998?–?etap net.artu (z kropk?) czyli etap pionierski kiedy rozwin??o si? i skonsolidowa?o ?rodowisko net.artystów i drugi pó?niejszy (trwa do dzisiaj), który nazywa net artem (bez kropki). Pierwszy polega? na rozpoznaniu medium, drugi to jego rozwój. (Warto pami?ta?, ?e nazwa osnuta jest legend?, pochodzi z e-maila otrzymanego przez s?owe?skiego artyst? Vuka Cosica w grudniu 1995 b?d?cego ci?giem nieczytelnych znaków: „J8~g#|;Net. Art{-^s1”).
Monografia Ewy Wójtowicz to przede wszystkim setki linków, dziesi?tki opisów projektów przyporz?dkowanych poszczególnym „gatunkom” sztuki Internetu. Dowiadujemy si? przyk?adowo, ?e jedna z pierwszych prac artystycznym zamieszczonych w Internecie nosi tytu? The File Room (1994) [http://www.cd.sc.ehu.es/fileroom/documents/homepage.html] i sk?ada si? z ocenzurowanych tekstów ?wiata uporz?dkowanych w czterech kategoriach (wed?ug dat, lokalizacji, powodów ocenzurowania i rodzaju medium). Poznajemy sztuk? realizowan? w kodzie html (przyk?adowo projekt wwwwwwwww.jodi.org [http://wwwwwwwww.jodi.org/], gdzie internauta po wej?ciu na stron?, widzi zamazane obrazy na ekranie, dopiero wczytanie si? w ?ród?o pozwala zobaczy? rysunki stworzone za pomoc? ASCII). Inne zjawisko to kwestia zmiennej to?samo?ci w Sieci i przyk?ad s?ynnej Mouchette [http://mouchette.org] (grupa artystów kryj?ca si? za wirtualn? postaci?, zach?caj?ca m.in. do fizycznego kontaktu z maszyn?, czyli polizania ekranu, po którego stronie mia?aby znajdowa? si? w?a?nie w tej chwili bohaterka). W toku opisu historii i gatunków sztuki Sieci przygl?damy si? projektom opartym na b??dzie w kodzie, dzie?om proponuj?cym alternatywne metody przeszukiwania Sieci (np. b??dne wyszukiwarki [http://wrongbrowser.jodi.org/] czy ró?ne mapy Internetu Lisy Jevbratt [http://www.jevbratt.com/]), poznajemy metody haktywistyczne np. s?ynn? wojn? zabawkow? grupy etoy [http://etoy.com/] itd. Najciekawsze z punktu widzenia opisu zjawiska s? rozdzia?y, w których autorka rekonstruuje histori? net artu, proponuje hierarchi? artystów, ukontekstawia gatunki sztuki Internetu. Te fragmenty czyta si? najlepiej metod? „sprawdzam” z obowi?zkowo uruchomion? przegl?dark?. Narracja Wójtowicz podbudowana jest tak?e rozwa?aniami teoretycznymi, autorka omawia cechy sztuki Internetu (hipertekst, wirtualno??, interaktywno??, haktywizm), oraz wpisuje net art w tradycj? artystyczn? (konteksty sztuki konceptualnej, awangardy, sztuki komputerowej, sztuki telematycznej i mail artu).
Wójtowicz stwierdza, ?e sztuka net artu g?ównie ze wzgl?du na niesta?e medium jest zjawiskiem w du?ej mierze opartym na duchu ironii i pastiszu. Arty?ci niejednokrotnie podwa?aj? ustalone paradygmaty, odcinaj? si? od ??czenia ich w grupy (to nie jest sztuka Zachodu?–?ale sztuka Wsz?dzie), niejednokrotnie tworz? fa?szywe tropy, zacieraj? ?lady, niszcz? archiwa, tworz? autoplagiaty. Aktywnie uczestnicz? w dzia?aniach alternatywnych, w obywatelskim niepos?usze?stwie. Chocia?by z tego wzgl?du nie b?dzie to w najbli?szym czasie sztuka instytucjonalna, ale ze wzgl?du na pr?dki rozwój nie jest to tak?e sztuka marginesu. Jakie prognozy i radykalne zmiany snuje Wójtowicz? Prawdopodobnie fundamentaln? zmian? mo?e wywo?a? jedynie zmiana interfesju?–?z dotychczas istniej?cego ekranowo-klawiaturowego na form?, która mog?aby wywo?a? nowe idee u artystów wci?? kwestionuj?cych pozornie zamkni?te problemy.
Ewa Wójtowicz, Net art, Rabid, Kraków 2008.
27 maja 2008 w REDakcji KP odb?dzie si? spotkanie z autork?, szczegó?y wkrótce, zapraszamy!